Telugu MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Telugu - मोफत PDF डाउनलोड करा

సరైన సమాధానం: “అష్ట + అవధానం – సవర్ణదీర్ఘ సంధి”

కీలక అంశాలు:

• 'అష్టావధానం' అనే పదాన్ని విడదీయగా ‘అష్ట + అవధానం’ – (అ + అ = ఆ) - ఇక్కడ పూర్వ పదం (అష్ట)లోని అచ్చునకు, ఉత్తరపదం(అవధానం)లోని అచ్చుపరమై దీర్ఘం వచ్చినది కావున ఇది సవర్ణదీర్ఘ సంధి.
• అత్వసంధి: అకార సంధి - అత్తునకు సంధి బహుళం. బహుళమంటే నిత్యం, నిషేధం, వైకల్పికం, అన్యవిధం అనే నాలుగు కార్యాలు ఉంటాయి.
• ఉదా: రామ + అయ్య = రామయ్య (నిత్యం); దూత + ఇతడు = దూతయితడు (యడాగమ రూపం); మేన + అల్లుడు = మేనల్లుడు (సంధి జరిగిన రూపం), మేనయల్లుడు (సంధి జరుగని యడాగమ రూపం); తామర + ఆకు = తామరపాకు, పుగాగమం అన్య విధంగా వచ్చి చేరింది.
• సవర్ణదీర్ఘ సంధి-సూత్రం: ‘అ, ఇ, ఉ, ఋ’ లకు అవే అచ్చులు పరమగునపుడు వాటి దీర్ఘములు ఏకాదేశమగును.
• ఉదా: రామ+ఆలయం-రామాలయం
• ఇచ్చిన ఎంపికలని గమనించగా 'అష్టావధానం' అనే పదాన్ని విడదీయగా ‘అష్ట + అవధానం – సవర్ణదీర్ఘ సంధి’ అనేది సరైన సమాధానం అవుతుంది అని మనం చూడవచ్చు.

సరైన సమాధానం: “పొలం, శివక్షేత్రం, కొండ”

కీలక అంశాలు:

• కేదారం(నామవాచకం)- కేదారం అనగా పొలం, పంటభూమి అనే అర్థం వస్తుంది.
• ఎంపికల్లో ఉన్న పదాలను, వాటి అర్థాలను మనం గమనిద్దాం.
  • పొలం, శివక్షేత్రం, కొండ (నామవాచకాలు)-కేదారం అనే పదానికి నానార్థాలు.
  • రాత్రి, పార్వతి, పాము, చీకటి(నామవాచకాలు)-కంచుకీ అనే పదానికి నానార్థాలు.
  • రాత్రి, పసుపు(నామవాచకాలు)-యామినీ/రజనీ అనే పదానికి నానార్థాలు
  • భూమి, వెల, మావి, మెదడు(నామవాచకాలు)-అనేవి ధర అనే పదానికి నానార్థాలు.
• పైన పేర్కొన్న పదాల అర్థాలను గమనించిన తర్వాత కేదారం అనే పదానికి నానార్థాలు పొలం, శివక్షేత్రం, కొండ సరైన సమాధానంగా  చెప్పవచ్చు.

అదనపు సమాచారం:

• పదం ఒకటే ఉండి అనేక అర్థాలు ఉండేదాన్ని నానార్థాలు అని అంటారు. పదం ఒకటే - అర్థాలు మాత్రం విడివిడిగా అనేకం ఉంటాయి.
• ఒకే అర్థాన్ని ఇచ్చే అనేక పదాలను పర్యాయ పదాలంటారు. అర్థం ఒకటే, కానీ ఆ అర్థాన్నిచ్చే పదాలు మాత్రం అనేకం. ఇలాంటి వాటిని పర్యాయ పదాలు అంటారు.

సరైన సమాధానం: రెండు వేర్వేరు అర్ధాలు కలిగిన పదాలు కలిసినప్పుడు కొత్త అర్ధాలు రావడం

 కీలక అంశాలు

• ధాతువు మొదలైన వాటికి ధాతువులు అనుప్రయుక్తంబులగునపుడు (వెంట ప్రయోగంప బడినపుడు) ఆ యా శబ్దముల కంటె విలక్షణమైన అర్థము బోధింపబడినపుడు ఆ పద బంధములకు శబ్దపల్లవములు అని పేరు.
• అంటే ధాతువు లేదా ప్రాతిపదికకు ధాత్వీకరణ ప్రత్యయం చేరినపుడు ఏర్పడే విలక్షణార్థం గల ధాతువులనే శబ్ద పల్లవాలు అంటారు.
• శబ్ద పల్లవములోరెండు  అవయవాలు ఉంటాయి.
  • మొదటిది ధాతువు కాని మరొకటి కాని కావచ్చును. రెండవ అవయవం తప్పనిసరిగ ధాతువు అయి ఉండాలి.
  • ఇప్పుడు ఈ రెండు అవయవాలు కలిసి మరో ధాతువుగ మారినపుడు ఆ క్రొత్త ధాతువుకు దానిలోని అవయవ శబ్దముల అర్థం కంటే వేరయిన అర్థం వస్తే దానిని శబ్ద పల్లవము అంటారు. 
• పల్లవము అనగా చిగురు. రెండు దళములు ఏకీభవించి చిగురుగా రూపు దిద్దుకొన్నట్లు రెండు శబ్దములు కలిసి మరి యొక శబ్దముగ మారినచో అది శబ్ద పల్లవము అనబడును. వీటినే జంట శబ్ద క్రియలు అంటారు.
  • ఉదా: కూరుచు + ఉండు = కూరుచుండు

సరైన సమాధానం: “విశేషణ ఉత్తరపద కర్మధారయ సమాసము”

కీలక అంశాలు:

• తమ్ముకుర్రలు - కుర్రలైన తమ్ములు(తామర పుష్పాలు). ఇందులో మొదటి (పూర్వ) పదం ‘తమ్ములు’ నామవాచకం, రెండో పదం(ఉత్తర పదం) ‘కుర్రలు’ విశేషణం. విశేషణమైన ‘కుర్రలు’ ఉత్తరపదం కావడం వల్ల ఈ సమాసం “విశేషణ ఉత్తరపద కర్మధారయ సమాసము”.   
• విశేషణ ఉత్తరపద కర్మధారయ సమాసము సూత్రం: సమాసము నందలి పూర్వపదము విశేష్యముగాను(నామవాచకం), ఉత్తరపదము విశేషణము గాను ఉండును. ఉదా: పురుషోత్తముడు- ఉత్తముడైన పురుషుడు. 

సరైన సమాధానం: friendship

కీలక అంశాలు

ఎంపికల్లో ఉన్న అన్ని పదాలకు అర్థాన్ని చూద్దాం:

• happy: ఆనంద౦
• fighting: గొడవపడడం
• console: ఓదార్చటం
• friendship: స్నేహం, నెయ్యము, చెలిమి

నెయ్యము అనే పదం స్నేహం, చెలిమిని సూచిస్తుంది. అందుకే ఎంపిక 4 అంటే Friendship సరైన సమాధానం. 

సరైన సమాధానం: “నుగాగమ సంధి”

కీలక అంశాలు:

• తళుకుం గజ్జెలు – తళుకు + గజ్జెలు. ‘తళుకు గజ్జెలు’ అనే సంధి పదంలో ‘తళుకు’ అనే పదం ఉత్తు చివర గల స్త్రీ సమశబ్దం. ఇటువంటి ఉదంత స్త్రీ సమపదాలకు పరుషాలుగాని, సరళాలుగాని పరమైతే నుగాగమం వస్తుంది. తళుకు + న్  + గజ్జెలు - ద్రుతానికి సరళ స్థిరాలు పరమైతే పూర్ణబిందువు వస్తుంది. తళుకుం గజ్జెలు అవుతుంది. అలాగే పుంపులకు, పరుష సరళాలు పరమైతే నుగాగమం వస్తుంది.
• ఎంపికల్లో ఉన్న పదాలను, వాటి అర్థాలను మనం గమనిద్దాం.

• నుగాగమ సంధి సూత్రం 1:  ఉదంతమగు తద్ధర్మార్థక విశేషణానికి అచ్చు పరమైనపుడు నుగాగమం వస్తుంది. ఉదా: చేయునతడు = చేయు + అతడు
• నుగాగమ సంధి సూత్రం 2: సమాసంబుల ఉదంతంబులగ స్త్రీ సమంబులకు, పు-ంపులకు, పరుష సరళంబులు పరంబులగునపుడు నుగాగమంబగు. ఉదా: చిగురుం గయిదువు = చిగురు + కయిదువు
• ద్రుతప్రకృతిక సంధి లేదా సరళాదేశ సంధి: ద్రుతప్రకృతికం మీది పరుషాలకు సరళాలు వస్తాయి. ఉదా: పూచెన్ + కలువలు = పూచెన్ + గలువలు.
• ఉత్వ సంధి లేదా ఉకార సంధి-సూత్రం: ఉత్తునకు అచ్చు పరమగునపుడు సంధి నిత్యమగును. ఉత్తు అనగా హ్రస్వమైన ఉకారం. ఉదా: రాముడు + అతడు – (డ్ + ఉ + అ = డ) - రాముడతడు. ఇక్కడ రాముడు అనే పూర్వపదంలోని చివరి అక్షరం(డు)లోని చివరి అచ్చు ‘ఉ’ లోపించి పరపదంలోని అచ్చు చేరుతుంది.

• ఆమ్రేడిత సంధి సూత్రం: అచ్చునకు ఆమ్రేడితం పరమైతే సంధి తరచుగా వస్తుంది. ఉదా: ఔర + ఔర = ఔరౌర - (అ + ఔ = ఔ).
• పైన పేర్కొన్న సంధులను గమనించిన తర్వాత “తళుకుం గజ్జెలు” అనేది “నుగాగమ సంధి”కి చెందినదిగా మనం చూడవచ్చు. 

సరైన సమాధానం: “సంభావనార్థకం”

కీలక అంశాలు:

• ఎంపికల్లో ఉన్న పదాలను,వాటి అర్థాలను మనం గమనిద్దాం.
  • సందేహార్థకం: ఉదా: “రవి, పనిచేస్తాడో, చెయ్యడో?” వాక్యంలో రవి పని చేయటం అనే విషయంలో అనుమానం, అంటే సందేహం కలుగుతున్నది కదా! ఇలా సందేహాన్ని తెలిపే వాక్యాలను “సందేహార్థక వాక్యాలు” అంటారు.
  • ఆత్మార్థకం: పని చేసింది, ఆ కార్య ఫలితాన్ని అనుభవించింది ఒక్కరే. ఇక్కడ తనకోసమే తాను పని చేసినట్లు చెప్పడం ప్రధానం. క్రియా ధాతువు మీద ‘కొను’ ప్రత్యయం చేరుతుంది. ఉదా: మహాత్మాగాంధీని గురువుగా ఎంచుకున్నాడు.
  • సంభావనార్థకం: సంభావన అంటే ఊహ అని అర్థం. ఒక పని జరిగితే జరగవచ్చుననే ఊహాని సూచిస్తాయి. వాక్యంలో ధాతువునకు చివర 'వచ్చు' అనే ప్రత్యయం చేరుతుంది. ఉదా: సుమ రేపు అమెరికా వెళ్ళవచ్చు!
  • విధ్యర్థకం: ఆజ్ఞ మొదలైన అర్ధాలు వస్తాయి. విధులను, ఆజ్ఞలను తెలియజేయు క్రియారూపాలను విధ్యర్థకం అంటారు. ఇది మధ్యమ పురుషలో మాత్రమే ఉంటుంది. ఉదా: మీరు పాఠం చదవండి. క్రియలకి ఉదా: వెళ్ళు – వెళ్ళండి
• పైన పేర్కొన్న పదాల అర్థాలను గమనించిన తర్వాత “వాడు రేపు ఉదయం గుంటూరు వెళ్లవచ్చు!” అనే వాక్యమునకు "సంభావనార్థకం" సరైన సమాధానం అని తెలుస్తుంది.

సరైన సమాధానం : యణాదేశ సంధి 

కీలక అంశం : 

యణాదేశ సంధి : ఇ , ఉ , ఋ లకు అసమానమైన వర్ణాలు పరమైతే య, వ, ర లు ఆదేశంగా వస్తాయి.
గుర్వాజ్ఞ  = గురు + అజ్ఞా

అదనపు సమాచారం  : 

గుణ సంధి : అకారానికి ఇ , ఉ , ఋ లు పరమైతే ఏ , ఓ అర్ లు ఏకాదేశంగా వస్తాయి. ఉదా: రాజ + ఋషి = రాజర్షి 

వృద్ధి సంధి : అకారానికి ఏ ఐ లు పరమైతే ఐ , ఓ ఔ లు పరమైతే ఔ ఏకాదేశమవుతాయి. ఉదా : దేశ + ఔన్నత్యం = దేశౌన్నత్యం 

యడాగమ త్రిక సంధి : యడాగమం వచ్చి తర్వాత త్రికం వస్తే దానిని యడాగమ త్రిక సంధి అంటారు . ఉదా : ఏ + ఎడ = ఎయ్యెడ 

ఉదాహరణ : 

అతి + అంత = అత్యంత 

అభి + ఆర్ధి = అభ్యర్ధి 

పైన అంశాలు గమనించగా గుర్వాజ్ఞ అనేది యణాదేశ సంధి అని మనం చెప్పవచ్చు.

సరైన సమాధానం : "కాళోజి"

కీలక అంశాలు:

• ఎంపికలలో ఉన్న వ్యక్తుల గురించి చర్చిద్దాం.
• దేవరకొండ బాలగంగాధర్ తిలక్ అభ్యుదయ, భావకవిత్వాలకు వారధి లాంటివాడు. ఎక్కువగా రాసింది కథలే అయినా, 'అమృతం కురిసిన రాత్రి' అనే కవితా సంపుటి పేరు తెచ్చిపెట్టింది.
  • 'దేవుడా! రక్షించు నాదేశాన్ని, పవిత్రులనుండి, పతివ్రతలనుండి, పెద్దమనుషుల నుండి, పెద్దపులులనుండి...' అని అన్నది  – తిలక్
  • 'నా అక్షరాలు వెన్నెలలో ఆడుకునే అందమైన ఆడపిల్లలు' – తిలక్
• దాశరథి కృష్ణమాచార్యులు (1925-1987)
  • బిరుదులు: కవి సింహ, అభ్యుదయ కవితా చక్రవర్తి,
  • విశేషం: ఆంధ్రప్రదేశ్ ఆస్థాన కవిగా పనిచేశారు.
  • కవితా సంపుటాలు: అగ్నిధార, రుద్రవీణ, మహాంధ్రోదయం, పునర్నవం, అమృతాభిషేకం, కవితాపుష్పకం, నవమంజరి, దాశరథీ శతకం, మహాబోధి, తిమిరంతో సమరం, అలోచనాలోచనలు
  • అనువాదం: గాలిబ్ గీతాలు
  • స్వీయ చరిత్ర: యాత్రా స్మృతి
  • అవార్డులు: ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు (కవితాపుష్పకం), కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు (తిమిరంతో సమరం), ఏపీ ఉత్తమ అనువాద బహుమతి (గాలిబ్ గీతాలు), ఆంధ్రా విశ్వవిద్యాలయం ‘కళాప్రపూర్ణ’ బిరుదుతో సత్కరించింది.
  • ‘నా తెలంగాణ కోటి రతనాల వీణ’ అన్న అభ్యుదయ కవి దాశరథి. నిజాంకు వ్యతిరేక ఉద్యమంలో పాల్గొని జైలుకు వెళ్లి... అక్కడ నుంచే తన కవిత్వం ద్వారా పోరాటాన్ని కొనసాగించిన ధీశాలి దాశరథి కృష్ణమాచార్యులు.
  •  ‘నా గీతావళి ఎంత దూరము ప్రయాణంబౌనో అందాక ఈ భూగోళంబునక గ్గి పెట్టెద’ అని ఆయన నినదించారు.
  •  ‘ననుగని పెంచినట్టి కరుణామయి నా తెలంగాణ’ అని అంటూ దాశరథి పుట్టిన ప్రాంతంపై మమకారాన్ని చాటుకోవటంతో పాటు రుద్రవీణ కావ్యాన్ని తెలంగాణకు అంకితమిచ్చారు.
  • ‘అనాదిగా సాగుతోంది-అనంత సంగ్రామం అనాథునికీ ఆగర్భ శ్రీమంతునికీ మధ్య’ అంటూ తనలోని సామ్యవాద ఆలోచనలను దాశరథి వ్యక్తీకరించారు.
• శ్రీరంగం శ్రీనివాసరావు: అభ్యుదయ ఉద్యమానికి మూలవిరాట్టు శ్రీశ్రీ.
  • ఈ శతాబ్దం నాది అని పలికిన శ్రీశ్రీ తొలి రచన ప్రభవ అనే పద్యకావ్యం. మహాప్రస్థానం ఈయన ప్రతిభకు దర్పణం. మరో ప్రస్థానం విప్లవ కావ్యం. సిరిసిరిమువ్వ అనే శతకం రాశారు. శ్రీశ్రీ స్వీయ చరిత్ర 'అనంతం'.
  • 'నేను సైతం ప్రపంచాగ్నికి, సమిధనొక్కటి ఆహుతిచ్చాను' – శ్రీశ్రీ
• కాళోజీ: నిజాం నిరంకుశ పాలనపై కలం ఎక్కుపెట్టిన ప్రజాకవి, స్వాతంత్య్ర సమరయోధుడు, పద్మవిభూషణ్‌ కాళోజీ నారాయణరావు అసలు పేరు  రఘువీర్ నారాయణ్ లక్ష్మీకాంత్ శ్రీనివాసరాం రాజా కాళోజీ. ముద్దుగా ఈయనను కాళోజీ, కాళన్నా అని పిలుచుకునేవారు.
  • ఇతని జన్మదినాన్ని(సెప్టెంబరు 9, 1914) తెలంగాణ ప్రభుత్వం తెలంగాణ భాషా దినోత్సవంగా చేసి గౌరవించింది.
  • ‘అన్యాయాన్నెదిరిస్తే నా గొడవకు సంతృప్తి-అన్యాయం అంతరిస్తే నా గొడవకు ముక్తిప్రాప్తి. అన్యాయాన్నెదిరించిన వాడే నాకారాధ్యుడు’ అని సగర్వంగా ప్రకటించి ఉద్యమమే ఊపిరిగా జీవించిన ప్రజాకవి కాళోజీ నారాయణరావు.
  • ‘హింస తప్పు, రాజ్యహింస మరీ తప్పు’ అంటూ "సామాన్యుడే నా దేవుడు" అని ప్రకటించిన కాళోజీ ప్రకటించాడు.
  • ‘ఒక్క సిరాచుక్క లక్షల మెదళ్లకు కదలిక’ - కాళోజి
  • ‘పుటుక నీది చావు నీది.. బతుకంతా దేశానిది..’ అంటూ.. వందేళ్ల కిందట పుట్టి వెయ్యేళ్లకు సరిపడా మెదళ్లను కదలించిన ఈ శతాబ్దపు మేటి కవి మన కాళన్న.
  • భాష రెండు తీర్లు – ఒకటి  బడి పలుకుల భాష, రెండోది పలుకు బడుల భాష, పలుకు బడుల భాష గావాలె. అని అన్నాడు మన  కాళోజీ.
• కావున ఇచ్చిన ఎంపికలని గమనించగా ‘కాళోజి’ సరైన సమాధానం అవుతుంది. 

దీనికి సరైన సమాధానం భగణము అవుతుంది. 

Key Points

•  పద్యాలను వ్రాయడానికి ఉపయోగించే విధానాన్ని ఛందస్సు అంటారు.
• ఛందస్సు ద్విసంఖ్యామానంపై ఆధారపడి ఉంది. ఛందస్సులో రెండే అక్షరాలు. గురువు, లఘువు. గురువుని U తోటి, లఘువుని l తోటి సూచిస్తారు
• ఆది గురువు భ గణము UII
  మధ్య గురువు జ గణము IUI
  అంత్య గురువు స గణము IIU
  సర్వ లఘువులు న గణము III
  ఆది లఘువు య గణము IUU
  మధ్య లఘువు ర గణము UIU
  అంత్య లఘువు త గణము UUI
  సర్వ గురువులు మ గణము UUU
• ఇవి మూడక్షరముల గణములు
• వెచ్చని= IUI= జ గణము
• కనుక 'వెచ్చని' పదం భగణము అనే  గణానికి చెందింది అని చెప్పవచ్చు.