शासकीय धोरणे आणि योजना MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Government Policies and Schemes - मोफत PDF डाउनलोड करा

बिहार हे योग्य उत्तर आहे.

In News

• बिहार सरकारने मुख्यमंत्री नितीश कुमार यांच्या नेतृत्वाखाली 2 ऑक्टोबर 2019 रोजी जल-जीवन-हरियाली मिशन (JJHM) सुरू केले आहे.

Key Points

• जल-जीवन-हरियाली मिशन (JJHM) हा बिहारमध्ये जलसंवर्धन, वनीकरण आणि शाश्वत कृषी पद्धतींवर लक्ष केंद्रित करणारा एक प्रमुख उपक्रम आहे.
• सदर मोहिमेमुळे राज्यात 64,000 हून अधिक नवीन जलसाठे निर्माण झाले असून जवळपास 73,000 पारंपारिक जलाशयांचे पुनर्संचयन झाले आहे.
• विशेषतः मनरेगा (MGNREGA) सारख्या योजनांद्वारे, भूजल पातळी सुधारणे, हिरवळ वाढवणे आणि ग्रामीण रोजगार उपलब्ध करून देणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.
• बिहारचे मुख्यमंत्री नितीश कुमार यांनी पर्यावरणीय आव्हानांना तोंड देण्यासाठी आणि पर्यावरणीय शाश्वततेला प्रोत्साहन देण्यासाठी हे अभियान सुरू केले आहे.

Additional Information

• जल-जीवन-हरियाली मिशन (JJHM)
  • मुख्यमंत्री नितीश कुमार यांच्या नेतृत्वाखाली बिहार सरकारने 2019 मध्ये सुरू केले होते.
  • जलसंवर्धन, वनीकरण आणि शाश्वत शेती पद्धतींना प्रोत्साहन देऊन पर्यावरणीय संवर्धनावर लक्ष केंद्रित करते.
• शाश्वत विकास उद्दिष्टे (SDGs)
  • SDG 6 (स्वच्छ पाणी आणि स्वच्छता), SDG 7 (परवडणारी आणि स्वच्छ ऊर्जा) आणि SDG 13 (हवामान कृती) यांना थेट समर्थन देते.
  • बिहारमध्ये जल सुरक्षा, पर्यावरणीय शाश्वतता आणि हवामान लवचिकता यांना प्रोत्साहन देते.

अचूक उत्तर म्हणजे महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी कायदा.

• 2005 मध्ये जगातील सर्वात मोठा कार्य हमी कार्यक्रम म्हणून मनरेगा लागू करण्यात आला.
• ग्रामीण घरातील लोकांना वर्षाकाठी 100 दिवसांच्या रोजगाराची हमी देणे हा मुख्य हेतू होता.

कामाचा हक्क आणि मनरेगा 

• मनरेगा कायदा ग्रामीण कुटुंबातील प्रौढ सदस्यांना रोजगाराचा कायदेशीर हक्क प्रदान करतो.
• किमान एक तृतीयांश लाभार्थी महिला असणे आवश्यक आहे.
• केंद्र शासनाने वेतन दराची माहिती न दिल्यास (हे दररोज 60 रुपयांपेक्षा कमी नसावे) किमान मजुरी अधिनियम 1948 अन्वये राज्यातील शेतमजुरांसाठी निश्चित केलेल्या मजुरीनुसार मजुरी दिली पाहिजे.
• सध्या केंद्र सरकार वेतनाचे दर ठरवते पण दररोज 135 रुपये ते 214 रुपयांपर्यंत वेतन वेगवेगळे आहे.

आयुष्मान भारत-राष्ट्रीय आरोग्य संरक्षण अभियान

• आयुष्मान भारत ही राष्ट्रीय आरोग्य संरक्षण योजना आहे ज्यामध्ये 10 कोटी गरीब आणि असुरक्षित कुटुंबांची (अंदाजे 50 कोटी लाभार्थी) आहेत.
• हे दुय्यम आणि तृतीय सेवा रुग्णालयात दाखल करण्यासाठी प्रति कुटुंबासाठी प्रति वर्ष 5 लाख रुपयांपर्यंत कव्हरेज प्रदान करते.
• आयुष्मान भारत - राष्ट्रीय आरोग्य संरक्षण मिशनने केंद्रीय पुरस्कृत योजना - राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना (आरएसबीवाय) आणि ज्येष्ठ नागरिक आरोग्य विमा योजना (एससीएचआयएस) ची सदस्यता घेतली आहे.

प्रधानमंत्री उज्ज्वल योजना

• प्रधान मंत्री उज्ज्वला योजना ही दारिद्र्यरेषेखालील (बीपीएल) कुटुंबातील महिलांना एलपीजी कनेक्शन देण्यासाठी पेट्रोलियम व नैसर्गिक गॅस मंत्रालयाची एक योजना आहे.
• बीपीएल कुटुंबांना प्रत्येक एलपीजी कनेक्शनसाठी 1600 रुपयांची आर्थिक मदत, तेल विपणन कंपन्यांद्वारे स्टोव्ह खरेदी करण्यासाठी व्याजमुक्त कर्ज आणि रिफिल या योजनेतून देण्यात आले आहे.

सौभाग्य योजना

• पंतप्रधान सहज बिजली हर घर योजना - 'सौभाग्य' 25 सप्टेंबर 2017 रोजी माननीय पंतप्रधानांनी सुरू केले.
• सौभाग्य अंतर्गत ग्रामीण भागातील सर्व घरांना (एपीएल आणि गरीब कुटुंबांना) आणि शहरी भागातील गरीब कुटुंबांना मोफत वीज कनेक्शन दिले जातात.

योग्य उत्तर 2015 आहे.

Key Points 

• भारत सरकारने 5 जानेवारी 2015 रोजी सर्वसुलभ LED द्वारे उन्नत ज्योत (UJALA) कार्यक्रम सुरू केला होता.
• याचा उद्देश भारतातील ऊर्जा वापर आणि कार्बन उत्सर्जन कमी करण्यासाठी ऊर्जा कार्यक्षम LED बल्बचा वापर प्रोत्साहित करणे हा आहे.
• विद्युत मंत्रालयाच्या अंतर्गत PSUs चे संयुक्त उपक्रम असलेल्या ऊर्जा कार्यक्षमता सेवा लिमिटेड (EESL) द्वारे हे अंमलात आणले आहे.
• UJALA हा जगातील सर्वात मोठ्या ऊर्जा कार्यक्षमता कार्यक्रमांपैकी एक मानला जातो आणि यामुळे ग्राहकांचे वीजबिल लक्षणीयरीत्या कमी झाले आहेत.
• 2023 पर्यंत या कार्यक्रमांतर्गत 36 कोटींहून अधिक LED बल्ब वाटप करण्यात आले आहेत, ज्यामुळे दरवर्षी 47 अब्ज kWh पेक्षा जास्त वीज बचत झाली आहे.

Additional Information 

• ऊर्जा कार्यक्षमता सेवा लिमिटेड (EESL)
  • EESL ही भारत सरकारच्या विद्युत मंत्रालयाच्या अंतर्गत एक सार्वजनिक क्षेत्रातील संस्था आहे जी UJALA आणि स्ट्रीट लाइटिंग नॅशनल प्रोग्राम (SLNP) सारख्या ऊर्जा कार्यक्षमता प्रकल्पांचे अंमलबजावणी करते.
  • ते नवीन प्रकल्प आणि भागीदारीद्वारे ऊर्जा वापर आणि हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करण्यावर लक्ष केंद्रित करते.
• UJALA चे परिणाम
  • या कार्यक्रमामुळे दरवर्षी सुमारे 38 दशलक्ष टन CO2 उत्सर्जन लक्षणीयरीत्या कमी झाले आहे.
  • यामुळे ग्राहकांना दरवर्षी 19,000 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त वीजबिलात बचत झाली आहे, ज्यामुळे ते आर्थिकदृष्ट्या प्रभावी बनले आहे.
• LED तंत्रज्ञान
  • लाइट एमिटिंग डायोड (LEDs) हे अत्यंत ऊर्जा कार्यक्षम प्रकाश स्त्रोत आहेत जे पारंपारिक इन्कॅन्डेसंट बल्बपेक्षा 25 पट जास्त काळ टिकतात.
  • LEDs पारंपारिक प्रकाश बल्बपेक्षा 90% पर्यंत कमी ऊर्जा वापरतात, ज्यामुळे ते UJALA सारख्या ऊर्जा संवर्धन कार्यक्रमांसाठी आदर्श बनतात.
• नॅशनल स्ट्रीट लाइटिंग प्रोग्राम (SLNP)
  • UJALA सोबत सुरू केलेला SLNP, भारतातील पारंपारिक रस्त्याच्या दिव्यांची जागा ऊर्जा कार्यक्षम LED रस्त्याच्या दिव्यांनी बदलण्यावर लक्ष केंद्रित करतो.
  • 2023 पर्यंत, 1.2 कोटींहून अधिक LED रस्त्याच्या दिव्यांची स्थापना करण्यात आली आहे, ज्यामुळे दरवर्षी 9 अब्ज kWh ऊर्जा बचत झाली आहे.

फक्त एक हे योग्य उत्तर आहे.

In News

• दिल्लीमध्ये PM-JAY योजना सुरू.

Key Points

• विधान 1 अयोग्य आहे: आयुष्मान भारत, भारतातील सर्व कुटुंबांना कव्हर करत नाही. सुरुवातीला ते प्रत्येक कुटुंबाला नाही, तर तळागाळातील 40% आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत लोकसंख्येला प्रतिकुटुंब प्रतिवर्ष 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत कव्हर प्रदान करते.
• विधान 2 योग्य आहे: उत्पन्नाची स्थिती काहीही असो, 70 वर्षे आणि त्यावरील सर्व भारतीयांना विमा संरक्षण देण्यासाठी अलिकडेच या योजनेचा विस्तार करण्यात आला आहे. या योजनेचा हा पहिलाच वय-आधारित विस्तार आहे.
• विधान 3 अयोग्य आहे: विधानाच्या विपरीत, ज्या लोकांनी खाजगीरित्या विमा खरेदी केला आहे, ते अजूनही आयुष्मान भारत कव्हरसाठी पात्र आहेत. खाजगी विमा असणे एखाद्या व्यक्तीला कव्हरसाठी अपात्र ठरवत नाही.

Additional Information

• केंद्रीय मंत्रिमंडळाने अलिकडेच आयुष्मान भारत PM-JAY च्या विस्ताराला मंजुरी दिली आहे, ज्यामध्ये 70 वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या सर्व भारतीयांना, त्यांचे उत्पन्न काहीही असो, समाविष्ट केले जाईल. हे पाऊल वृद्धांसाठी सार्वत्रिक आरोग्य कव्हरेजच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.
• विस्तारित योजनेचा फायदा सुमारे 6 कोटी लोकांना होईल. व्यक्ती, ज्यामध्ये विद्यमान PM-JAY अंतर्गत आधीच नोंदणीकृत वृद्ध सदस्यांसाठी ₹5 लाखांचे टॉप-अप कव्हर समाविष्ट आहे.
• सदर योजनेच्या वित्तीय खर्चाच्या 40% भाग राज्यांनी उचलावा अशी अपेक्षा आहे.
• सदर योजनेत सध्या 26 विशेषीकरणांमध्ये (स्पेशालिटीज) 1,670 प्रक्रियांचा समावेश असून अतिरिक्त जेरियाट्रिक पॅकेजेस जोडले जात आहेत.

योग्य उत्तर 2016 आहे.

 Key Points

• प्रधानमंत्री रोजगार प्रोत्साहन योजना (PMRPY) भारत सरकारने 2016 मध्ये सुरू केली होती.
• या योजनेचा प्राथमिक उद्देश नवीन रोजगार निर्मितीसाठी नियोक्त्यांना प्रोत्साहन देऊन रोजगार निर्मितीला चालना देणे आहे.
• PMRPY अंतर्गत, सरकार नवीन कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या नोकरीच्या पहिल्या तीन वर्षांसाठी कर्मचारी पेन्शन योजनेत (EPS) 8.33% योगदान देते.
• या योजनेचा उद्देश सामाजिक सुरक्षा लाभ प्रदान करणे आणि नियोक्त्यांना औपचारिक क्षेत्रात अधिक कामगार नियुक्त करण्यास प्रोत्साहित करणे आहे.
• PMRPY सर्व क्षेत्रांना लागू आहे, विशेषतः उत्पादन आणि सेवा क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित केले आहे.

 Additional Information

• प्रधान मंत्री श्रम योगी मान-धन (PM-SYM)
  • 2019 मध्ये सुरू झालेली, PM-SYM ही असंघटित कामगारांसाठी वृद्धापकाळ संरक्षण सुनिश्चित करण्यासाठी एक पेन्शन योजना आहे.
  • हे 60 वर्षांच्या वयानंतर दरमहा किमान 3000 रुपये निश्चित पेन्शन प्रदान करते.
  • ही योजना 18-40 वर्षे वयोगटातील ज्यांचे मासिक उत्पन्न 15,000  रुपये किंवा त्यापेक्षा कमी आहे अशा कामगारांसाठी उपलब्ध आहे.
  • भारतीय जीवन विमा महामंडळ (LIC) निधी आणि पेन्शन देयकचे व्यवस्थापन करते.
• प्रधानमंत्री जीवन ज्योती विमा योजना (PMJJBY)
  • 2015 मध्ये सुरू झालेली, PMJJBY ही एक जीवन विमा योजना आहे जी वार्षिक 436 रुपयांच्या प्रीमियमवर 2 लाख रुपयांचे जीवन कव्हर प्रदान करते.
  • हे बँक खाते असलेल्या 18-50 वर्षे वयोगटातील व्यक्तींसाठी उपलब्ध आहे.
  • हे कव्हर एका वर्षासाठी आहे, दरवर्षी नूतनीकरण करता येते.
• प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना (PMSBY)
  • 2015 मध्ये सुरू झालेली, PMSBY ही एक अपघाती विमा योजना आहे जी अपघाती मृत्यू आणि पूर्ण अपंगत्वासाठी 2 लाख रुपयांचे कव्हर प्रदान करते.
  • हे 18-70 वर्षे वयोगटातील व्यक्तींसाठी उपलब्ध आहे ज्यांचे बँक खाते आहे आणि ज्यांचे वार्षिक प्रीमियम 12 रुपये आहे.
  • हे कव्हर एका वर्षासाठी आहे, दरवर्षी नूतनीकरण करता येते.
• आयुष्मान भारत - प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (AB-PMJAY)
  • 2018 मध्ये सुरू झालेली, AB-PMJAY ही जगातील सर्वात मोठी सरकारी निधी असलेली आरोग्य विमा योजना आहे.
  • हे दुय्यम आणि तृतीयक काळजी रुग्णालयात दाखल होण्यासाठी प्रति कुटुंब दरवर्षी 5  लाख रुपयांचे आरोग्य कव्हर प्रदान करते.
  • ही योजना 10 कोटींहून अधिक गरीब आणि असुरक्षित कुटुंबांना (अंदाजे 50 कोटी लाभार्थी) लक्ष्य करते.

2020-21 हे बरोबर उत्तर आहे.

Key Points

• स्वच्छ भारत मिशन:
  • स्वच्छ भारत अभियानाचे उद्दिष्ट सार्वत्रिक स्वच्छता व्याप्ती मिळविण्याच्या प्रयत्नांना गती देणे आणि संपूर्ण भारतातील स्वच्छतेवर लक्ष केंद्रित करणे हे आहे.
  • भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 2 ऑक्टोबर 2014 रोजी स्वच्छ भारत मिशन सुरू केले.
  • मिशन अंतर्गत, भारतातील सर्व गावे, ग्रामपंचायती, जिल्हे, राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांनी, ग्रामीण भारतात 100 दशलक्ष शौचालये बांधून 2 ऑक्टोबर 2019 पर्यंत, महात्मा गांधींच्या 150 व्या जयंतीपर्यंत स्वतःला "खुले-शौचमुक्त" (ODF) घोषित केले.
• दुसरा टप्पा:
  • प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापन, जैवअपघटनीय घनकचरा व्यवस्थापन, राखाडी पाणी व्यवस्थापन आणि मल गाळ व्यवस्थापन यावर लक्ष केंद्रित करून सरकारने स्वच्छ भारत मिशन फेज 2 सुरू केला आहे.
  • 2015 मध्ये संयुक्त राष्ट्राने स्थापित केलेल्या शाश्वत विकास लक्ष्य क्रमांक 6 मधील लक्ष्य 6.2 च्या दिशेने प्रगती करणे हे मिशनचे उद्दिष्ट आहे.

Important Points

• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी पुण्याचे उद्योगपती आदर पूनावाला यांचे नाव स्वच्छ भारत मिशनचे दूत म्हणून नामनिर्देशित केले आहे, ज्यांनी स्वच्छ आणि हरित पुण्याच्या दिशेने केलेल्या त्यांच्या मोठ्या उपक्रमाची दखल घेतली आहे.

योग्य उत्तर 10 वर्षे आहे.

• सुकन्या समृद्धि योजना ही भारत सरकारने सुरू केलेली बचत योजना आहे.
• ही योजना 2015 मध्ये सुरू करण्यात आली होती.
• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते हे प्रक्षेपण करण्यात आले.
• या योजनेंतर्गत, त्या लहान मुलीच्या नावावर कोणत्याही पोस्ट ऑफिसमध्ये किंवा व्यावसायिक बँकांच्या अधिकृत शाखेत विशेष ठेव खाते उघडले जाऊ शकते.
• सुकन्या समृद्धि योजनेत खाते उघडण्यास पात्र मुलीचे जास्तीत जास्त वय 10 वर्षे आहे.
• खाते उघडण्यासाठी सुरुवातीच्या ठेवीची रक्कम रु 250 आहे (प्रारंभी जे रु. 1000 होते).
• या योजनेंतर्गत जास्तीत जास्त ठेव मर्यादा रु. 150000 आहे.
• कुटुंबातील फक्त दोन मुलींना सुकन्या समृद्धि योजनेचा लाभ मिळणार आहे.

योग्य उत्तर ओडिशा आहे.

Key Points 

• खेलो इंडिया युनिव्हर्सिटी गेम्स (2020)
  • 2018 मधील खेलो इंडिया शालेय खेळ आणि 2019 आणि 2020 मधील युवा खेळांच्या जबरदस्त यशानंतर, प्रथमच, खेलो इंडिया युनिव्हर्सिटी गेम्स 2020 मध्ये ओडिशामध्ये आयोजित करण्यात आले.
  • कलिंग इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडस्ट्रियल टेक्नॉलॉजी, ओडिशा येथे आयोजित करण्यात आला होता.
  • भारतातील विद्यापीठ स्तरावरील ही आतापर्यंतची सर्वात मोठी स्पर्धा होती.
  • भुवनेश्वर आणि कटकमधील 11 ठिकाणी एकूण 17 खेळांचे आयोजन करण्यात आले होते.
  • हे भारतीय क्रीडा प्राधिकरण (SAI) आणि भारतीय विद्यापीठांच्या संघटना, भारतीय ऑलिम्पिक संघटना आणि राष्ट्रीय क्रीडा महासंघासह युवा व्यवहार आणि क्रीडा मंत्रालयाद्वारे आयोजित केले जाते.
  • ही भारतातील सर्वात मोठी विद्यापीठ-स्तरीय क्रीडा स्पर्धा आहे.
  • खेलो इंडिया युनिव्हर्सिटी गेम्स 2020 चे विजेते पंजाब विद्यापीठ होते तर सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ उपविजेते होते.

Additional Information 

• खेलो इंडिया
  • खेलो इंडिया, ज्याचे भाषांतर 'चला भारत खेळूया' असे आहे, 2017 मध्ये भारत सरकारने तळागाळातील मुलांशी संलग्न होऊन भारताच्या क्रीडा संस्कृतीचे पुनरुज्जीवन करण्यासाठी प्रस्तावित केले होते.
  • विविध खेळांसाठी देशभरात उत्तम क्रीडा पायाभूत सुविधा आणि अकादमी निर्माण करण्यावरही या उपक्रमाचा भर आहे.
  • या चळवळीअंतर्गत, खेलो इंडिया युथ गेम्स (KIYG) आणि खेलो इंडिया युनिव्हर्सिटी गेम्स (KIUG) हे वार्षिक कार्यक्रम म्हणून सेट करण्यात आले होते ज्यात अनुक्रमे तरुणांनी, त्यांच्या राज्यांचे आणि विद्यापीठांचे प्रतिनिधित्व करत, त्यांचे कौशल्य प्रदर्शित केले आणि पदकांसाठी स्पर्धा केली.

​योग्य उत्तर शिक्षण मंत्रालय आहे.

 Key Points

• मध्यान्ह भोजन योजना 1995 मध्ये संपूर्ण भारतामध्ये शिक्षण मंत्रालयाने सुरू केली होती.
• मध्यान्ह भोजन योजना हा भारत सरकारचा शालेय भोजन कार्यक्रम आहे
• मध्यान्ह भोजन योजना आता राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अधिनियम, 2013 अंतर्गत समाविष्ट आहे
• मध्यान्ह भोजन योजनेची उद्दिष्टे:
  • विद्यार्थ्यांच्या नोंदणीला चालना द्या.
  • त्यामुळे विद्यार्थ्यांची उपस्थिती वाढण्यास मदत होते.
  • हे केवळ मुलांसाठीच नाही तर पालकांसाठीही प्रोत्साहन म्हणून काम करते कारण यात अप्रत्यक्ष अनुदान आहे.
  • अन्यथा शाळेत जाण्यास नाखूष असलेल्या मुलांसाठी आकर्षण.

• प्रधानमंत्री सुकन्या समृद्धी योजना देशातील मुलींच्या सुरक्षिततेसाठी आहे.
• हे 22 जानेवारी 2015 रोजी सुरु केली गेली.
• मुलीचे पालक तिचे वय 10 वर्षे पूर्ण होण्यापूर्वी खाते उघडू शकतात आणि मुलगी 14 वर्षांची होईपर्यंत पैसे जमा करू शकतात.
• वयाच्या 21 वर्षांनंतर मुलगी ही रक्कम काढू शकते.
• या खात्यात दरवर्षी किमान 250 रुपये जमा करणे आवश्यक आहे तर एका वर्षात जास्तीत जास्त गुंतवणूक 1.5 लाख रुपये असू शकते.

योग्य उत्तर मे 2016 आहे.

Key Points

• प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना मे 2016 मध्ये सुरू करण्यात आली.
  • भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 1 मे 2016 रोजी पंतप्रधान उज्ज्वला योजना सुरू केली होती.
  • पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक वायू मंत्रालयाने आपल्या तेल विपणन कंपन्यांमार्फत याची अंमलबजावणी केली आहे.
  • देशातील BPL कुटुंबांना LPG कनेक्शन देण्याचे सरकारचे उद्दीष्ट आहे.
  • या योजनेचे उद्दीष्ट ग्रामीण भागात वापरल्या जाणार्‍या अशुद्ध स्वयंपाक इंधनांना स्वच्छ आणि अधिक कार्यक्षम LPG ने बदलणे आहे.

Additional Information

• प्रधानमंत्री जन धन योजना:
  • प्रधानमंत्री जनधन योजना हा भारत सरकारचा वित्तीय समावेशन कार्यक्रम आहे जो भारतीय नागरिकांसाठी खुला आहे.
  • या योजनेचा उद्देश बँक खाती, रेमिटन्स, क्रेडिट, इन्शुरन्स आणि पेन्शन सारख्या वित्तीय सेवांमध्ये परवडणारी उपलब्धता वाढविणे हा आहे.
• प्रधानमंत्री आवास योजना:
  • प्रधानमंत्री आवास योजना हा भारत सरकारचा उपक्रम असून यामध्ये 31 मार्च 2022 पर्यंत 2 कोटी परवडणारी घरे बांधण्याचे उद्दिष्ट ठेवून शहरी गरिबांना परवडणारी घरे उपलब्ध करून दिली जाणार आहेत.
• प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना:
  • प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना ही भारतातील सरकार समर्थित अपघात विमा योजना आहे.
  • फेब्रुवारी 2015 मध्ये अर्थमंत्री दिवंगत अरुण जेटली यांनी 2015 मध्ये केलेल्या अर्थसंकल्पीय भाषणात याचा मूळ उल्लेख होता.
  • पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 8 मे रोजी कोलकाता येथे याचा औपचारिक शुभारंभ केला.

योग्य उत्तर मुलींसाठी अल्प बचत ठेव योजना हे आहे.

Key Points

• सुकन्या समृद्धी योजना ही भारत सरकारने सुरू केलेली एक बचत योजना आहे.
• ही योजना भारतातील मुलींच्या पालकांना लक्ष्य करते.
• ही योजना 2015 मध्ये सुरू करण्यात आली होती.
• त्याचा शुभारंभ पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते झाला.
• ही योजना बेटी बचाओ, बेटी पढाओ मोहिमेचा एक भाग म्हणून सुरू करण्यात आली आहे.

पर्याय 3 म्हणजेच व्यवसाय सुलभतेस प्रोत्साहन देणे हे योग्य उत्तर आहे.

• उद्योग आधार मेमोरँडम योजनेचा मुख्य उद्देश देशात व्यवसाय सुलभतेस प्रोत्साहन देणे आहे.
• उद्योग, ज्या कार्यक्षेत्रात आहे (किंवा प्रस्तावित आहे), त्या जिल्हा उद्योग केंद्राकडे तिन्ही प्रकारच्या उद्योगांद्वारे निवेदन दाखल केले जाऊ शकते.

योग्य उत्तर 4 हे आहे.

Key Points

• 29 सप्टेंबर 2014 रोजी, 12 व्या पंचवार्षिक योजनेदरम्यान भारत सरकारच्या आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाच्या आयुष विभागाद्वारे राष्ट्रीय आयुष मिशन (NAM) ही केंद्र पुरस्कृत योजना म्हणून सुरू केली.
• याचे उद्दिष्ट सेवांची उपलब्धता सुधारून संपूर्ण देशात किफायतशीर आणि न्याय्य आयुष आरोग्य सेवा प्रदान करण्याचे आहे.
• AYUSH (आयुष) हे आयुर्वेद, योग आणि निसर्गोपचार, युनानी, सिद्ध आणि होमिओपॅथी यांचे संक्षिप्त रूप आहे.
• या मिशनचे पुढील चार घटक आहेत:
  1. आयुष सेवा: सार्वत्रिक उपलब्ध करून देणे.
  2. आयुष शैक्षणिक संस्था: यांना बळकट करणे.
  3. आयुष औषधांचे गुणवत्ता नियंत्रण: नियम स्थापित करून त्यांचे नियमन करणे.
  4. औषधी वनस्पती: यांचा पुरवठा सुनिश्चित करणे.

योग्य उत्तर अनुच्छेद 47 आहे.

Key Points

• अनुच्छेद 47 सांगतो की सार्वजनिक आरोग्य सुधारणे आणि सर्व नागरिकांना वैद्यकीय मदत देणे हे राज्याचे कर्तव्य आहे.
• आयुष्मान भारत योजना ही भारत सरकारने 2018 मध्ये सुरू केलेली योजना आहे ज्याचा उद्देश असुरक्षित कुटुंबांना आणि व्यक्तींना आरोग्य विमा संरक्षण प्रदान करणे आहे.
• हा एक देशव्यापी सार्वजनिक आरोग्य विमा कार्यक्रम आहे ज्याची रचना देशातील कमी उत्पन्न असलेल्या नागरिकांना आरोग्य विमा संरक्षणासाठी मोफत प्रवेश देण्यासाठी केली गेली आहे. अंदाजे 50% लोकसंख्या या कार्यक्रमासाठी पात्र आहे.
• विशेष काळजी किंवा हॉस्पिटलायझेशनची गरज असलेल्या व्यक्तींसाठी, ते विनामूल्य दुय्यम आणि तृतीयक आरोग्यसेवा देते.

Additional Information

• अनुच्छेद 45:
  • सर्व मुलांची वयाची 14 वर्षे पूर्ण होईपर्यंत त्यांना मोफत आणि सक्तीचे शिक्षण देण्याचा राज्य प्रयत्न करेल.
  • हे कलम भारतातील सर्व मुलांना मूलभूत शिक्षण आणि प्राथमिक शिक्षणाच्या सार्वत्रिकीकरणाची हमी देण्याचे समर्पण दर्शवते.
• अनुच्छेद 46:
  • राज्य समाजातील दुर्बल घटकांच्या शैक्षणिक आणि आर्थिक हितसंबंधांना प्रोत्साहन देईल.
  • विशेषतः, अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती लोकसंख्येतील दुर्बल घटकांपैकी आहेत ज्यांच्या शैक्षणिक आणि आर्थिक हितांकडे राज्य विशेष लक्ष देईल.
• अनुच्छेद 48:
  • राज्य आधुनिक आणि वैज्ञानिक धर्तीवर शेती आणि पशुपालन व्यवस्थापित करण्याचा प्रयत्न करेल.
  • राज्य जातींचे जतन आणि सुधारणेसाठी पावले उचलेल आणि गायी, वासरे आणि इतर दुभत्या व मसुदा गुरे यांच्या कत्तलीवर बंदी घालेल.